Alina Sala

 Urodziła się 18 lipca 1937 r. w Warszawie. Zmarła 30 czerwca 2013 r. w Końskich. Z wyksztalcenia – ekonomista, z zamiłowania – malarka. Przez 5 lat pracowała w banku, a następnie w Koneckich Zakładach Odlewniczych w dziale płac.
Jak mówiła – malarstwo stało się Jej życiową pasją. Często podkreślała znaczenie wyjątkowych osób, które pomagały Jej w ugruntowaniu zainteresowań. Byli to dyrektor Szkoły Zawodowej w Końskich – Mikołaj Zajączkowski, dyrektor Prewentorium Przeciwgruźliczego w Czarnieckiej Górze – Marta Dańska oraz artysta Stanisław Zajączkowski. Z artystów zagranicznych nieoceniony wpływ na Jej artystyczne spojrzenie i technikę malarską miał Jugosłowianin Anton Corati. Malowanie sprawiało Jej najprawdziwszą i głęboką radość, którą pragnęła dzielić się z innymi.
Jej żywiołem były kwiaty, lasy, pola i łąki, wijące się leniwie rzeki, spokojne tafle stawów i jezior.
Skąpane w słońcu lub otulone śniegiem pejzaże okolic Końskich, piękno zabytkowego parku i koneckie ulice ocieplone światłem latarń budziły w niej natchnienie i nastrój do tworzenia.

ADOLF TOMASIK

 Artysta rzeźbiarz. Urodził się 17 czerwca 1944 roku. Ukończył Państwowe Liceum Technik Plastycznych w Kielcach. Jest absolwentem wydziału Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych Warszawie. Tworzy w dziedzinie rzeźby, malarstwa, rysunku i grafiki. Uczestnik wielu plenerów artystycznych, konkursów i wystaw zbiorowych. Autor licznych wystaw indywidualnych.
Jego prace znajdują się w zbiorach osób prywatnych w Polsce, Finlandii, Niemczech, we Włoszech oraz Stanach Zjednoczonych. Należy do Polskiego Stowarzyszenia Edukacji Plastycznej oraz Związku Polskich Artystów Rzeźbiarzy. W roku 2023 odebrał Nagrodę Honorową Konecka Glorietta. Zmarł 7 listopada 2024 roku w Końskich. Jego pogrzeb odbył się 8 listopada na Cmentarzu Komunalnym w Końskich.

TADEUSZ CZARNECKI

 Urodził się 12 grudnia 1960 roku w Końskich. Studia plastyczne ukończył w Instytucie Wychowania Artystycznego UMCS w Lublinie. Dyplom uzyskał w 1987 r. Studia doktoranckie w latach 1999 – 2003 odbył w Uniwersytecie Opolskim na Wydziale Historyczno – Pedagogicznym. Stopień naukowy doktora nauk humanistycznych w zakresie pedagogiki obronił w 2007 r. Tworzy w dziedzinie malarstwa, rysunku, grafiki, fotografii. Zajmuje się ilustracją książkową i projektowaniem okładek. W latach 1985 – 1987 prowadził eksperymentalny teatr plastyczny. Od 1987 do 1994 r. współpracował z prasą regionalną. W 1994 r. otrzymał stypendium twórcze Fundacji Gessellschaft fur Landeskultur im Mundeltal E.V. (Höfgen – Niemcy). Dorobek twórczy prezentował na wystawach indywidualnych jak i zbiorowych w kraju i za granicą.
Należy do Związku Polskich Artystów Fotografików (leg. nr 783) oraz Polskiego Stowarzyszenia Edukacji Plastycznej.
Prowadzi w Radoszycach prywatną galerię „Biłasówka”, specjalizującą się w wystawach sztuki malarskiej, rzeźby i fotografii artystycznej.

oficjalna strona:
http://www.czarnecki.art.pl/

GRZEGORZ KRÓL

Artysta – rzeźbiarz ludowy. Członek Stowarzyszenia Twórców Ludowych od 1982 roku oraz Stowarzyszenia Ars Populi. Urodził się 27 stycznia 1953 roku w Olszówce. Rzeźbi (głównie w drewnie) od czternastego roku życia. Zadebiutował w 1972 roku w konkursie „Mikołaj Kopernik w rzeźbie ludowej” organizowanym przez Muzeum Etnograficzne w Toruniu. Uczestnik wielu wystaw indywidualnych i zbiorowych w kraju i za granicą m.in. w Niemczech, Szwajcarii, Bułgarii, Czechosłowacji.
Jego prace znajdują się w zbiorach oficjalnych: Muzeum Etnograficznym w Toruniu, Muzeum Etnograficznym w Krakowie, Muzeum Narodowym w Kielcach, Muzeum Polskiego Ruchu Ludowego w Warszawie, Muzeum Wojska w Białymstoku, Muzeum Regionalnym w Pińczowie, Muzeum w Częstochowie, Muzeum Sztuki Ludowej w Otrębusach, Muzeum Wsi Kieleckiej, Izbie Regionalnej WDK w Kielcach oraz w zbiorach prywatnych w kraju i za granicą.

BONIFACY MIĄZEK

Ksiądz infułat, prof. dr hab. Bonifacy Miązek – poeta, krytyk literacki i historyk literatury polskiej, profesor Uniwersytetu Wiedeńskiego. Urodził się 27 marca 1935 roku w Kolonii Szczerbackiej k/Końskich. W roku 1954 zdał maturę w Państwowym Liceum Pedagogicznym w Końskich, następnie studiował teologię w Wyższym Seminarium Duchownym w Sandomierzu. Święcenia kapłańskie otrzymał 14 czerwca 1959 roku i przez sześć lat pracował jako wikary i nauczyciel religii w diecezji sandomierskiej. Ze względu na kontakt z paryską „Kulturą”, księdzem Miązkiem zainteresował się Urząd Bezpieczeństwa. Aby uniknąć aresztowania w październiku 1965 roku wyjechał wraz grupą księży na wycieczkę do Rzymu, odłączył się w Wiedniu i poprosił o azyl polityczny w Austrii. Odtąd na stałe mieszka w Wiedniu. Zainteresowania literackie skłoniły księdza Miązka do podjęcia studiów literackich oraz do rozwijania własnej twórczości poetyckiej. Od roku 1967 studiował slawistykę, historię sztuki oraz filozofię na Uniwersytecie Wiedeńskim, gdzie w 1972 roku uzyskał stopień doktora. Następnie zaś podjął pracę w Instytucie Slawistyki Uniwersytetu Wiedeńskiego, gdzie w roku 1984 uzyskał habilitację. Do chwili obecnej wykłada w tymże Instytucie historię literatury polskiej.
Ksiądz Profesor Bonifacy Miązek służy literaturze, kulturze i nauce polskiej. Do jego najważniejszych osiągnięć historycznoliterackich należy, oprócz polskojęzycznych opracowań z zakresu literatury polskiej, cykl publikacji niemieckojęzycznych, obejmujących zasięgiem tematycznym niemal całokształt dziejów literatury polskiej. Laureat wielu prestiżowych nagród w dziedzinie literatury. Bezsprzecznie „ambasador kultury polskiej” poza granicami naszego kraju. Jest znaną postacią w kulturalnych kręgach Wiednia, Londynu, Rzymu i Paryża.

W roku 2005 ksiądz Bonifacy Miązek otrzymał tytuł HONOROWEGO OBYWATELA MIASTA KOŃSKIE.

Bonifacy Miązek zmarł 17 października 2018 r. w Wiedniu. Spoczął na cmentarzu w Ruskim Brodzie.

WIESŁAW TURNO

Artysta fotografik. Należy do Związku Polskich Artystów Fotografików (leg. nr 751). Urodził się 16 sierpnia 1953 roku w Końskich. Fotografią zajmuje się od 1980 roku. Jest założycielem i członkiem Klubu Fotograficznego „ATUT” Koneckiej Spółdzielni Mieszkaniowej w Końskich i komisarzem wystaw w nim organizowanych. W latach 1993 – 1994 był fotoreporterem „Gazety Koneckiej”. Od 1990 roku zajmuje się fotografią w technice gumy. Uczestnik wielu plenerów fotograficznych i plastycznych. Jego prace prezentowane były na licznych wystawach indywidualnych m.in. w Busku Zdroju, Końskich, Kielcach, Ostrowcu Świętokrzyskim, Krakowie, Radomiu i Warszawie. Za granicą wystawiał w Grodnie i Mińsku. Był gościem Międzynarodowego Festiwalu Fotografii Piktorialnej w Mińsku oraz Łódzkiego Festiwalu Fotografii. Swoje fotografie publikował w licznych albumach m.in.: „Fotografia – sztuka ziemi kieleckiej”, „Mistrzowie polskiego pejzażu”, „Radomskie Sacrum”.
W latach 1998 – 2002 był prezesem Okręgu Świętokrzyskiego Związku Polskich Artystów Fotografików w Kielcach.
Jego prace znajdują się w zbiorach muzealnych i prywatnych kolekcjach krajowych i zagranicznych.

Jan Zbigniew WRONISZEWSKI

Autor cyklu książek wydanych w ramach bibliotecznego wydawnictwa ARSLIBRIS pt. „Końskie i powiat konecki 1939-1945″. W roku 2005 otrzymał tytuł Honorowego Obywatela Gminy Końskie. Współtwórca i organizator obchodów Koneckiego Września, autor odczytywanego od 1984 roku „Koneckiego Apelu Poległych”.
Urodził się 11 marca 1921 roku w Kaliszu. Zmarł W dniu 28 sierpnia 2014 r. w wieku 93 lat w Olsztynie. Lata 1927-28 spędził we wsi Szarbsko nad Pilicą. Szkołę powszechną ukończył w Przedborzu. W roku 1934 przeniósł się z rodziną do Końskich. W latach 1934-1939 był uczniem państwowego gimnazjum i liceum (maturę zdał konspiracyjnie w roku 1942). W pierwszych dniach wojny służył ochotniczo w jednej z grup koneckiej samoobrony. Od 1 listopada 1939 r. był członkiem szkolnej konspiracji p.n. „Gimnazjalna Drużyna Bojowa”. Jesienią 1939 r. zajmował się poszukiwaniem broni z wrześniowych pól bitewnych.
W okresie od 17 lutego do 13 marca 1940 r. służył w Oddziale Wydzielonym mjr „Hubala” w Gałkach. Na początku 1941 r. został wraz z całą grupą „Gimnazjalnej Drużyny Bojowej” włączony do Związku Walki Zbrojnej. Od marca 1941 r. zaczął pracować z kolegą szkolnym Bolesławem Wielgosińskim „Grabowskim” w wywiadzie Obwodu (m.in. w lutym-marcu 1941 zorganizował złożone z młodszych kolegów szkolnych dwie grupy obserwatorów ruchu pojazdów Wehrmachtu). W czasie od 1 stycznia do 30 czerwca 1942 r. odbył zastępczy kurs Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty uzyskując stopień kaprala podchorążego. Od grudnia 1942 do maja 1943 kierował referatem szóstym Komendy Obwodu. W ramach swych obowiązków redagował i wydawał z pomocą brata Józefa Kazimierza („Konrada”) obwodowy dwutygodnik „Sprawy Polskie”. Od marca do 19 sierpnia 1943 był zastępcą i adiutantem komendanta miasta (placówki miejskiej „Wierch” – „Aza”) ppor. rez. Stanisława Strzemiecznego „Góry”. Współdziałał zarazem z kedywem Obwodu, uczestnicząc w większych akcjach dywersyjnych z grupą żołnierzy z plutonów miejskich 201 i 202.

Akcja na pociąg pod Wąsoszą w nocy 19/20 sierpnia 1943 r., w której brał udział, zbiegła się z masowymi aresztowaniami w Końskich. Nieobecny w domu „Znicz” (podobnie jak jego brat „Konrad”, przebywający w leśnej grupie kedywu kpr. „Allana”) uniknął aresztowania, lecz w zamian aresztowano i wysłano do obozu ich matkę. Poszukiwany w Końskich, wstąpił do II zgrupowania partyzanckiego „Ponury” ppor. „Robota” jako celowniczy erkaemu i dowódca grup wydzielonych. Około 3 listopada 1943 r., po powrocie II zgrupowania w lasy niekłańskie, pchor. „Znicz” odszedł na „melinę” do gminy Skotniki. Aresztowano go (wraz z bratem) 23 grudnia 1943 roku w Szarbsku nad Pilicą, a 1 lutego 1944 r. przewieziono obu do Radomia. Po śledztwie w tamtejszym gestapo wysłano ich 11 marca 1944 r. do obozu koncentracyjnego Gross Rosen, skąd przesyłano kolejno do obozów Auschwitz II, Mauthausen i Gusen II. W tym ostatnim obozie w dniu 5 maja 1945 roku oswobodził ich pododdział armii USA z grupą uzbrojonych więźniów z Mauthausen. Po prawie trzymiesięcznym pobycie w Linzu (Austria) bracia powrócili do Końskich i tego samego roku immatrykulowali się obaj na wydziale prawno-ekonomicznym Uniwersytetu Łódzkiego. „Znicz” studiował równolegle wokalistykę w Konserwatorium Łódzkim (później w Średniej Szkole Muzycznej) i jesienią 1949 r. zatrudnił się w jednym z tamtejszych teatrów lalek. Pracując zdał eksternistycznie egzaminy: aktorski (1955) i reżyserski (1965). W roku 1961 objął dyrekcję i kierownictwo artystyczne Olsztyńskiego Teatru Lalek. Prowadził go przez dwadzieścia lat, do przejścia na emeryturę. Do śmierci mieszkał w Olsztynie. Odznaczony m.in. Krzyżem Walecznych.
Szczegółowe wspomnienia ze swojego życia zawarł w autobiografii zatytułowanej „Życie w ciekawych czasach” wydanej przez konecką Bibliotekę Publiczną w 2009 roku.

Zmarł 27 sierpnia 2014 r. w Olsztynie. Pochowany został 31 sierpnia 2014 r. na cmentarzu parafialnym w Dąbrówce w gm. Aleksandrów, w pow. opoczyńskim, gdzie spoczywają także jego rodzice i brat Józef Kazimierz Wroniszewski „Konrad”.

We wrześniu 2015 r. w kwaterze partyzanckiej na cmentarzu parafialnym w Końskich wmurowano tablicę upamiętniającą Jana Z. Wroniszewskiego.

JAN STANISŁAW STEFANIAK

Poeta, prozaik, satyryk. Mieszka w Stąporkowie. Urodził się 30 lipca 1935 r. w Kaniukach ( pow. Biała Podlaska). Studiował historię sztuki na KUL w Lublinie. Debiutował w 1957r. na łamach „Kameny”. Wiersze i opowiadania drukował m.in. w pismach regionalnych i almanachach : Pegaz, Spotkania, Bazar 4, Bazar 5, Bazar 6. Z powodzeniem uczestniczył w kilku konkursach literackich.W latach 1957-64 należał do Koła Młodych przy Oddziale ZLP w Lublinie, w latach 1966-80 do lubelskiego Klubu Literackiego, a w latach 1984-90 do Nauczycielskiego Klubu Literackiego w Kielcach. Od 1997 r. członek kieleckiego Oddziału Związku Literatów Polskich. Otrzymał nagrodę miasta Stąporkowa (1997).O jego twórczości pisali m.in. E. Koziara w „Słowie Podlasia” (1998, nr 7), B. Pasternak w „Świętokrzyskim Kwartalniku Literackim” (1998, nr 3-4, s. 126-128).

 

Wydał: Ludziom (arkusz poetycki, 1957), Lampa Aladyna (zbiór wierszy, 1960), Wszystko jest ziemią (zbiór wierszy, 1986), Dokąd uchodzi ocean (zbiór wierszy, 1997), Firlaszki polskie (zbiór satyryczny, 1998).

JAN KRZYSZTOFCZYK

Prozaik i dramaturg. Urodził się 24 czerwca 1937 r. w Sosnowcu, gdzie ukończył liceum ogólnokształcące. Zmarł 15 listopada 2008 r. Studiował na Uniwersytecie Wrocławskim (Wydział Prawa), po czym pracował w różnych zawodach, m.in. jako nauczyciel, dziennikarz wreszcie leśnik. Ten ostatni zawód związał go silnie z Kielecczyzną (od 1980 r. mieszka w Wiośnie niedaleko Sielpi).Debiutował w 1968 r. na łamach lubelskiej „Kameny” nowelą Zasmole. Drukował swe opowiadania w „Literaturze”, „Kulturze”, „Życiu Literackim”, „Tygodniku Kulturalnym”, „Tak i nie”, „Przemianach”, „Regionach”, „Sycynie”, „Ikarze”, prasie codziennej całego kraju i w almanachach Ludowej Spółdzielni Wydawniczej, „Czytelnika”, „Iskier”, Wydawnictwa „Śląsk”. Często nagradzany i wyróżniany w konkursach literackich także za sztuki teatralne, z których pięć ukazało się w „Dialogu” i jedna (Szmaciana lalka) w „Świętokrzyskim Kwartalniku Literackim”. Od 1999 r. przyjęty w poczet członków Związku Literatów Polskich. O jego twórczości pisali m.in. J. Pierzchała w Z ciemni podskórnej (Katowice 1992, s. 53-84), S. Wyczaj w „Świętokrzyskim Kwartalniku Literackim” (1997, nr 2, s. 142-144), w programie inscenizacji jednoaktówek Święcone na pół i Podział w Teatrze im St. Żeromskiego (Kielce, 28 II 1998), G. Kozera w „Magazynie Słowa Ludu” (1993, nr 1763), w „Słowie Ludu” (1998, nr 51), M. Pilot w „Świętokrzyskim Kwartalniku Literackim” (1997, nr2, s. 122-125), J. Pisiewicz w „Ikarze” (1997, nr 12, s.36), w „Świętokrzyskim Kwartalniku Literackim” (1998, nr 2, s. 138-141), A. Niebudek w „Echu Dnia” (1998, nr 51), S. Żak w „Ikarze” (2000, s. 35).

 

Wydał: opowiadania i dramat Krzyk (1991), zbiór opowiadań Kiedy kos przestaje śpiewać (1997), zbiór dramatów „Święcone na pół” i inne utwory sceniczne (1999), nagrodzony w konkursie pn. „Świętokrzyska Premiera Literacka”. Dwie spośród jego sztuk miały inscenizacje teatralne w warszawskim Teatrze Małym i w Teatrze im St. Żeromskiego w Kielcach.

PELAGIA BOROWSKA

 

Urodziła się 08.10.1952 r. w Mniowie na Kielecczyźnie. Ukończyła filologię polską w kieleckiej WSP. Przez wiele lat była mieszkanką Końskich, gdzie pracowała jako nauczyciel-bibliotekarz w Szkole Podstawowej nr 1. Po ukończeniu pracy zawodowej zamieszkała w miejscowości Wiosna niedaleko Sielpi. Debiutowała w 1980 r. na łamach „Głosu Nauczycielskiego” opowiadaniem Głupi Krysiu, po czym publikowała m.in. w almanachach nauczycielskiego ruchu literackiego (Weryfikacje, Penetracje, Bazar 3, Bazar 4), „Ikarze”, „Świętokrzyskim Kwartalniku Literackim”. Laureatka kilkunastu konkursów literackich.

Wydała następujące pozycje:

„Modliszka” (1992),

„Historie sprzed pogrzebów” (1995),

„Samosiejka” (1997), powieść nagrodzona w konkursie pn. „Świętokrzyska Premiera Literacka” oraz nagrodą „Głosu Nauczycielskiego”,

„Na babski rozum” (zbiór felietonów) (2001),

„Trzynasty księżyc” (2007),

„Źródło Biruty” (2015),

„Jarzębinowe ścieżki” (2018).

Publikowała też felietony w „Gazecie Koneckiej” (1993-94) i wydaniu kieleckim „Gazety Wyborczej” (1995-96). Od 1980 r. należała do Nauczycielskiego Klubu Literackiego w Kielcach, od 1997 r. – do Związku Literatów Polskich.

Zmarła 20 września 2024 r. Uroczystości pogrzebowe Pelagii Borowskiej odbyły się na Cmentarzu Komunalnym w Końskich  w dniu 23 września 2024 r.

Elżbieta Musiał

Poetka, eseistka, publicystka i graficzka. Stypendystka Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Otrzymała odznakę Zasłużony Działacz Kultury (2002) oraz Brązowy Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2014). W 2018 roku otrzymała Nagrodę im. J. Słowackiego za całokształt twórczości poetyckiej, szczególnie za odnowienie formy poematu, za eseistykę i krytykę.

Autorka książek:

Poematy:
– „na śmierć zegarka przejechanego zimą przez samochód” (2008);
– „Na zdjęciu wciąż żyjemy” (2012, wyróżnienie w konkursie na najlepszą poetycką książkę XXXV Międzynarodowego Listopada Poetyckiego);
– „Ars moriendi, czyli poradnik czynności nieużytecznych” (2013);
– „3 poematy” (2014);
– „Mówię pochyloną cambrią” (2015, Pierwsza nagroda w II Konkursie literackim im. Stefana Żeromskiego, Nagroda im. Piotra Kuncewicza za książkę roku);
– „To jedno” (2016).
Tomiki poetyckie:
– „Miejsce na niebo” (1996);
– „Tatuaż z obłoków” (2001, nagroda za książkę roku – Świętokrzyska Premiera Literacka); – – „Cień rzeki” (2004);
– „Płacz czajki. Wiersze i poemat” (2009);
– „Ja, o jednym imieniu” (2014);
Dwujęzyczny wybór wierszy i poematów:
– „Niskie słońca” (2016, przekł. na bułgarski Łyczezar Seliaszki).
Zbiór esejów:
„Poeta patrzy na kobietę” (2006).

Zajmuje się malarstwem i grafiką.
W dorobku ma ponad 20 wystaw indywidualnych, m.in. w Warszawie, w Sofii, Warnie, Moskwie, St. Petersburgu, Lubece. Uczestniczyła w plenerach plastycznych oraz międzynarodowych projektach interdyscyplinarnych, w tym również: Moskwa – Petersburg, Sztokholm, Czechy (Trzyniec), Litwa (Wilno, Nida, Druskienniki). Obrazy znalazły się w zbiorach Instytutu Polskiego w Moskwie, w Sofii, w merostwie St. Petersburga oraz w kolekcjach prywatnych w kraju, a także za daleką granicą, np. w Tybecie.
Jako członek ZPAMiGu systematycznie uczestniczy w wystawach zbiorowych.
Reprodukcjami prac jej autorstwa opatrzono ponad 40 okładek książek, m.in. rosyjskie wydanie dzieł zebranych K.I. Gałczyńskiego „Farlandia, czyli podróż do ciemnogrodu” (pod redakcją A. Bazylewskiego, 2004 r.), jubileuszową pozycję „Poeci Gałczyńskiemu” (2003 r.) i jubileuszowe (na 300-lecie Petersburga) wydanie antologii poetów rosyjskich „Pamięć. Poeci Sankt Petersburga” (2003 r.), zbioru opowiadań „Trzynasta kategoria rozsądku” Zygmunta Krzyżanowskiego (pierwsze polskie wydanie). Ponadto reprodukcje prac malarskich i graficznych widniały na okładkach wielu antologii i czasopism. Sama projektuje okładki swoich książek.