Sobotnie obchody Koneckiego Września tradycyjnie zakończyły się w Bibliotece Publicznej Miasta i Gminy Końskie im. Cezarego Chlebowskiego spotkaniem z kombatantami, kiermaszem książek wydawnictwa bibliotecznego i prelekcją historyczną. Jeśli nasuwa się jakieś skojarzenie z rodzącą się tradycją w miejskich obchodach tego patriotycznego święta, to kolejną zauważalną prawidłowością jest prelekcja doktora Marka Jedynaka z IPN w trakcie bibliotecznych spotkań. Od kilku już lat ten młody naukowiec wywodzący się z Końskich przygotowuje znakomite wykłady multimedialne dotyczące Armii Krajowej na Ziemi Koneckiej. Nic w tym dziwnego, skoro towarzyszy obchodom tych uroczystości od wielu lat, co zaowocowało znakomitymi książkami, m.in. Biblioteka wydała jego książkę „Robotowcy 1943”, a wydawnictwo IPN Kielce „Niezależnych kombatantów w PRL”.
Tegoroczna prelekcja Marka Jedynaka dotyczyła losów żołnierzy Armii Krajowej po zakończeniu II Wojny Światowej. W większości przypadków bohaterów ruchu oporu czasów okupacji spotkały prześladowania, aresztowania, wyroki więzienia a nawet kary śmierci. W najlepszych przypadkach była to blokada awansów, prześladowanie rodzin byłych AK-owców, przesłuchania i utrudnianie wszelkich formalności związanych z egzystowaniem w „normalnym” kraju. Autor podkreśla, że tzw. „wyzwolenie” i koniec okupacji przerodził się w okupację radziecką, w trakcie której (przynajmniej do odwilży 1956 roku) byłych żołnierzy AK czekały tylko przykre, jeśli nie tragiczne losy wrogów nowego ustroju.
Marek Jedynak przedstawił kilka przykładów powojennych fragmentów życiorysów byłych żołnierzy AK. Jednym z najtragiczniejszych był los porucznika Bolesława Czerwińskiego „Wira”, który zbyt naiwnie ujawnił się nowej władzy, przez co zdradził wiele szczegółów i nazwisk konspiracyjnych. Wykonano na nim wyrok śmierci przez mały oddział konecki pozostający pod komendą Antoniego Hedy „Szarego”.
Innymi przykładami były losy żołnierzy AK, którym można by zarzucić kolaborację z nową władzą. Wstępowali do Ludowego Wojska Polskiego, walczyli z bandami, wysiedlali ludność miejscową w ramach akcji „Wisła”. Często wstępowali do PPR, potem do PZPR, robili karierę w PRL-u, ale zwykle nie zapominali o swoich kolegach, współpracowali z opozycją komunistyczną, organizowali spotkania rocznicowe, potajemne drukarnie i wydawnictwa, stawiali obeliski i tablice poświęcone Armii Krajowej.
Zebrani na spotkaniu w Bibliotece mogli zapoznać się z losami powojennymi między innymi Bolesława Czerwińskiego „Wira”, Stanisława Janiszewskiego „Dewajtisa”, Jana Zbigniewa Wroniszewskiego i jego brata Kazika, Janusza Skalskiego „Lina” i nnych.
To co najbardziej cenne w prelekcjach Marka Jedynaka to dbałość o obiektywizm w przedstawianiu losów żołnierzy polskiego podziemia, bez przekłamań, prób zatuszowania niewygodnych epizodów i przesadnego wybielania lub gloryfikowania żołnierzy AK.
Miłym akcentem na zakończenie spotkania było wręczenie na ręce dyrektora Dariusza Kowalczyka dyplomu dla koneckiej Biblioteki Publicznej przez ppłk Tadeusza Barańskiego „Tatara”, członka Prezydium Zarządu Okręgu Łódzkiego Światowego Związku AK „Barka”. Dyplom wręczył w dowód uznania wybitnej działalności koneckich bibliotekarzy dla kształtowania patriotycznych i obywatelskich postaw młodzieży i mieszkańców Ziemi Koneckiej poprzez działalność wydawniczą, wystawienniczą i edukacyjną.
